Aanleiding voor de herziening waren de nieuwe inzichten in de rol van hepcidine in het ijzermetabolisme en nieuwe onderzoeken naar dagelijkse en intermitterende (1-2 keer per week) ijzersuppletie. IJzersuppletie bij zwangere vrouwen met ijzergebreksanemie wordt momenteel herzien door de werkgroep NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode.
Rol van hepcidine
In het afgelopen decennium is de rol van hepcidine in het ijzermetabolisme verhelderd. Hepcidine wordt gemaakt in de lever en neemt toe bij een hogere intracellulaire ijzerconcentratie waardoor de ijzeropname in de darm gedurende 24 uur wordt geremd. Ongeveer 48 uur na ijzersuppletie is de hepcidineconcentratie weer genormaliseerd. Daarnaast is duidelijk geworden dat hepcidine een circadiaans ritme kent met lagere concentraties in de ochtend (< 12 uur) ten opzichte van ’s middags en ’s avonds. Ten slotte is de hepcidineconcentratie gedurende de reproductieve fase van vrouwen gemiddeld lager dan na de menopauze. Mannen hebben gemiddeld ook hogere waarden van hepcidine dan premenopauzale vrouwen, die hun leven lang gelijk blijven.
Dagelijkse versus intermitterende ijzersuppletie
Intermitterende ijzersuppletie bij adolescenten en volwassenen
Uit de onderzoeken bleek dat intermitterende ijzersuppletie bij vrouwen van 12 jaar en ouder even effectief is als dagelijks suppleren met dezelfde therapietrouw en minder bijwerkingen. Hoewel de onderzoeken zich beperken tot jonge vrouwen, is er geen reden om aan te nemen dat de effectiviteit van intermitterende ijzersuppletie anders zou zijn bij mannen en ouderen.
Er zijn onvoldoende onderzoeken gedaan naar de meest effectieve intermitterende ijzerdosering. Daarom is besloten een dosering te kiezen die werd gegeven in de onderzoeken naar dagelijkse en intermitterende ijzersuppletie: 65 mg elementair ijzer 2 keer per week.
IJzersuppletie bij kinderen van 3 maanden tot 12 jaar
In de onderzoeken bij kinderen onder de 12 jaar wezen de resultaten dezelfde kant op als bij jonge vrouwen (net zo effectief, minder bijwerkingen), maar was de kwaliteit van de onderzoeken overwegend (zeer) laag. Over het algemeen hebben huisartsen weinig ervaring met het behandelen van jonge kinderen met een ijzergebreksanemie. Daarom is besloten aan te sluiten op het advies van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde: 1 mg elementair ijzer/kg per dag. Uit ervaring van de kinderartsen geeft dagelijkse ijzersuppletie een betere therapietrouw dan intermitterende suppletie.
IJzerpreparaten
De voorkeur voor ferrofumaraat blijft ongewijzigd voor alle patiëntengroepen (laagste kosten, minste interactie met andere geneesmiddelen en geen milieuschade). Ferrofumaraat 200 mg bevat 65 mg elementair ijzer, ferrofumaraatsuspensie (20 mg/ml) bevat 6,5 mg elementair ijzer per ml.
IJzerpreparaten die bij de drogist verkrijgbaar zijn worden niet aanbevolen voor de behandeling van ijzergebreksanemie. Ze bevatten relatief weinig ijzer (7,5-20 mg elementair ijzer). Vaak bevatten ze andere vitamines en ze zijn naar verhouding erg duur.
Conclusie
Het doseringsadvies bij kinderen < 12 jaar is aangepast naar 1 keer per dag 3 mg/kg ferrofumaraat (maximaal 180 mg bij kinderen < 12 jaar ), ’s ochtends in te nemen. In de vorige standaard was dit 3 keer daags 3 mg/kg.
Het doseringsadvies bij volwassenen en adolescenten is gewijzigd naar 2 keer per week 200 mg ferrofumaraat, ’s ochtends in te nemen. In de vorige standaard was dit 1 tot 3 keer daags 100 tot 200 mg ferrofumaraat.
