Het NICTIZ interviewde diverse partijen (NHG, LHV, Ineen, VZVZ, KNMP) en sprak ook met huisartsen, zorggroepen en IT-leveranciers. De centrale vraagstelling was: is er een probleem met IT in de huisartsenzorg, zo ja wat is het probleem en welke mogelijke oplossingen zijn er?
De auteurs stelden vervolgens vijf fundamentele problemen vast.
- De ontwikkelcapaciteit voor vernieuwing bij IT-leveranciers is beperkt. De huidige capaciteit gaat vooral op aan onderhoud, wet- en regelgeving, en landelijke integratie. De rest is versnipperd.
- Huisartsen investeren relatief gezien weinig in IT en de organisatie daarvan (2 tot 4% van de omzet tegenover 5 tot 7% in ziekenhuizen).
- Er is geen landelijk gedragen digitale toekomstvisie en meerjarige roadmap.
- Huisartsen stellen zich onvoldoende eenduidig op als klant naar de leveranciers.
- De marktwerking is beperkt: slechts 3 tot 5% van de huisartsen switcht jaarlijks van IT-leverancier, de grote meerderheid blijft trouw aan de huidige leverancier.
De auteurs zijn positief over het HIS-referentiemodel dat nu al 30 jaar door het NHG wordt ontwikkeld en geüpdatet. Wel stelt het NICTIZ dat dit model zich niet zou moeten beperken tot het HIS (er zijn ook nog 5 KIS-en, 3 huisartsenpostsystemen en een verscheidenheid van andere applicaties).
Het is boeiend om te lezen dat huisartsen hun huidige HIS gemiddeld een 7 tot 9 geven op een schaal van 10. Dat zijn goede cijfers, ondanks de veelvuldige klachten over de HIS-en die we allemaal regelmatig op de werkvloer horen. De auteurs stellen dat om te willen en kunnen veranderen de ‘pijn’ duidelijk moet zijn en ook moet worden gevoeld. Volgens hen is er wel ‘pijn’ maar wordt deze nog steeds onvoldoende gevoeld, de ‘sense of urgency’ ontbreekt. ‘Je raakt gewend aan het ongemak’ vertelde een deelnemer. Daarbij komt dat het niet helder is welke winst verandering oplevert. Begrijpelijk voor de huisarts die met beide voeten in de drukke, dagelijkse praktijk staat! Zoals een andere geïnterviewde stelde: ‘Het is alsof je wordt gevraagd anders te leren zwemmen zonder dat duidelijk is of je met die slag de overkant haalt.’
IT-leveranciers van HIS-en (dat zijn er negen op dit moment) besteden maar liefst 80 tot 90% van hun ontwikkelbudget aan onderhoud, implementatie van wet-en regelgeving en landelijke integratie (gegevensuitwisseling/koppeling). Er is dus bijna geen ruimte voor echte innovatie en de wensen daarvoor zijn ook niet eenduidig. Verder is het belangrijk om te weten dat een van de grotere leveranciers op dit moment contracten omzet naar een looptijd van 7 tot 10 jaar, waardoor de markt op slot dreigt te raken.
De auteurs geven verschillende suggesties voor oplossingen, maar geven ook aan dat het probleem complex is, dat er veel partijen bij zijn betrokken en dat alleen een gecoördineerde aanpak gaat werken. Mijn conclusie: dit whitepaper zou eigenlijk iedere huisarts moeten lezen om daarna gezamenlijk tot actie over te gaan!
Overigens gaf een van de auteurs bij navraag aan dat diverse groepen en partijen contact hebben opgenomen, omdat zij de problematiek herkennen en graag een nadere discussie willen voeren.