Hoe zat het ook alweer met het afbouwen van antidepressiva?

De internationale richtlijnen zijn duidelijk: bouw antidepressiva af zodra het mogelijk is. Toch daalt het gebruik niet of nauwelijks. Patiënten aarzelen om te stoppen omdat ze bang zijn voor een terugval in depressie of angst, of omdat ze onttrekkingsverschijnselen kregen bij een eerdere stoppoging. Ook huisartsen nemen niet snel het initiatief voor een gesprek over afbouwen.

Carolien Wentink en collega’s achterhaalden daarom welke onderwerpen patiënten en huisartsen belangrijk vinden bij de beslissing om te stoppen. Die inventarisatie leverde 50 relevante onderwerpen op, verdeeld over 6 thema’s: proces van afbouwen, verwachtingen, professionele begeleiding, huidig gebruik, omgeving en bijwerkingen. Een beter overzicht van deze factoren, en het besef welke factoren patiënten zelf belangrijk vinden, kan de gezamenlijke besluitvorming over antidepressiva ondersteunen.

De NHG-Standaard Depressie adviseert bij het starten van een antidepressivum meteen te bespreken dat deze medicatie moet worden afgebouwd zodra dat kan. Algemene adviezen van de huisarts bleken eerder niet erg effectief. De huisarts is waarschijnlijk effectiever als er onderwerpen aan de orde komen die de patiënt belangrijk vindt. De 10 belangrijkste onderwerpen staan voor een deel al in de NHG-Standaard: een individueel afbouwschema met tempo en doseringsstappen, aandacht voor onttrekkingsverschijnselen en tussentijds contact bij problemen. Nieuw zijn de aandacht voor de kwaliteit van leven en het psychisch functioneren, de verwachtingen op basis van eerdere stoppogingen, de voor- en nadelen van afbouwen, de angst voor terugval en de mogelijkheden als het afbouwen niet goed blijkt te gaan. De digitaal beschikbare keuzehulp kan daarbij helpen.