Veertig jaar na ‘Van Es’: een nieuw leerboek

Doelgroep Huisartsen (-in-opleiding), docenten huisartsopleiding, geneeskundestudenten, zowel in Nederland als in Vlaanderen.

Inhoud De huisartsgeneeskunde heeft zich in de vier decennia die verstreken zijn sinds het verschijnen van het eerste leerboek huisartsgeneeskunde van Jan van Es (Patiënt en Huisarts) ontwikkeld tot een volwaardige academische discipline. De plaats die in de tijd van Van Es nog bevochten moest worden, is nu vanzelfsprekend. Huisartsen zijn met hun direct toegankelijke, generalistische en continue zorg een gewaardeerde en onmisbare schakel in de gezondheidszorg met inmiddels een stevig wetenschappelijk fundament. Het Leerboek Huisartsgeneeskunde weerspiegelt deze ontwikkelingen. Aan de hand van de zeven kerncompetenties uit het CanMEDS model waarover de huisarts moet beschikken, en waarin elke aios vanaf 2015 moet zijn opgeleid, wordt de huisartsgeneeskunde van nu en van de nabije toekomst samengevat. Aspecten van elke competentie worden in een aantal hoofdstukken beschreven, meestal door een duo bestaande uit een Nederlandse en Vlaamse auteur. Zo wordt de kerncompetentie ‘Medisch Handelen’ beschreven in vijf hoofdstukken, beginnend met de reden van komst en eindigend met het behandelplan. De competentie ‘Kennis en Wetenschap’ krijgt drie hoofdstukken met als thema’s wetenschappelijk onderzoek in de huisartsenpraktijk, systematic reviews en de wetenschappelijke houding van de huisarts. En de competentie ‘Maatschappelijk handelen’ wordt in zeven hoofdstukken beschreven, variërend van de toegankelijkheid van de huisartsenzorg tot juridische aspecten.

Oordeel Het leerboek geeft een inspirerend overzicht van de Vlaamse en Nederlandse huisartsgeneeskunde anno 2014. Door de veelheid aan auteurs (meer dan 50) zijn de hoofdstukken wisselend qua kwaliteit en schrijfstijl. Dat wordt door de redacteuren onderkend en is niet heel storend. Wel twijfel ik aan de toekomstbestendigheid van het boek: nieuwe ontwikkelingen zoals e-health en het gebruik van sociale media en internetbronnen door huisarts en patiënt krijgen nog weinig aandacht in het boek. Ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld patiëntveiligheid, kwaliteitsverbetering en interprofessioneel leren gaan snel en vragen om aanpassing van de competentiebeschrijvingen. Dat overwegend, zou een ‘levend document’ op internet wellicht een goed alternatief zijn voor een nieuwe druk. Veertig jaar zal dit leerboek het zeker niet uithouden.