Spierpijn bij statines: wat niet weet, wat niet deert!

Patiënten die statines gebruiken en last krijgen van spierpijn willen er vaak mee stoppen. Ten onrechte, zo lijkt het, want er is geen oorzakelijk verband aangetoond tussen het gebruik van statines en spierpijn. Het nut van statines bij de preventie van cardiale mortaliteit en morbiditeit is echter algemeen geaccepteerd.

De ASCOTT-LLA trial illustreert het ontbreken van een oorzakelijk verband. Ruim 10.000 patiënten werden dubbelblind behandeld met atorvastatine 10 mg of placebo. Na drie jaar werd de blindering opgeheven en kregen alle patiënten in principe atorvastatine. In de beginfase van het onderzoek wisten de gebruikers en behandelaars niet wie een statine of placebo kreeg. Tijdens de blindering was het aantal klachten over spierpijn in beide groepen gelijk, ongeveer 2% per jaar. Na het opheffen van de blindering was er wel een duidelijk verschil. Van de niet-gebruikers had 1% klachten over spierpijn, van de statinegebruikers was dat 1,3% (RR 1,41; 95%-BI 1,10 tot 1,79; p = 0,006).

De wetenschap een statine te slikken, lijkt zowel bij de gebruiker als bij de voorschrijver de suggestie te wekken dat er een verhoogde kans bestaat op spierklachten. Voor een aantal patiënten zal dit een self fulfilling prophesy zijn. Bij spierpijn tijdens statinegebruik doen artsen er goed aan om − naast inachtneming van de adviezen uit de NHG-Standaard − enkele weken geen statine voor te schrijven, de dosis te verlagen of een andere statine uit te proberen en ook duidelijk de suggestie mee te geven dat de spierpijn vanzelf verdwijnt. Of dat inderdaad zo is, weten we niet zeker. Maar dat geldt ook voor het oorzakelijk verband tussen statines en spierpijn.

Gupta A, et al. Adverse events associated with unblinded, but not with blinded, statin therapy in the Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial - Lipid-Lowering Arm (ASCOT-LLA): a randomised double-blind placebo-controlled trial and its non-randomised non-blind extension phase. www.thelancet.com. Lancet Published online May 2, 2017. Doi: http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(17)31075-9.