Therapieswitch bij slapeloosheid vergroot effectiviteit

In deze RCT werden 211 volwassen, van wie 132 vrouwen, geïncludeerd in 4 groepen: initieel gedragstherapie (slaaprestrictie en stimuluscontrole), zo nodig gevolgd door zolpidem 5-10 mg of cognitieve therapie; en initieel zolpidem, zo nodig gevolgd door gedragstherapie of trazodon (een nSSRI). Bij remissie onder de eerste behandeling werd geen tweede behandeling gestart. De follow-up was 1 jaar. Uitkomstmaten waren respons (meer dan 8 punten verbetering op de Insomia Severity Index (ISI); schaal 0-28) en remissie (ISI-score minder dan 8 punten).

Start met gedragstherapie of zolpidem leidde tot een vergelijkbare respons (46% versus 50%; OR 1,18; 95%-BI 0,60 tot 2,33) en remissie (38% versus 30%; OR 1,41; 95%-BI 0,75 tot 2,65). Het wisselen van therapie leidde tot bij 20% van de patiënten alsnog tot verbetering, waarbij switchen na gedragstherapie leidde tot significant meer respons (switch naar zolpidem van 41% naar 63% respons en switch naar cognitieve therapie van 50% naar 68% respons). Significant meer remissie werd alleen bereikt met therapiewissel van gedragstherapie naar zolpidem (38% naar 56%) en zolpidem naar trazodon (31% naar 49%). Bij patiënten zonder een psychische stoornis als angst of depressie (65%) was de initiële remissie hoger (42% versus 20%). Er was een aanzienlijke uitval (15-28%), voornamelijk bij start met zolpidem. 

In dit (Amerikaanse) onderzoek lijken niet-medicamenteuze en medicamenteuze opties gelijkwaardig. In de NHG-Standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen is medicatie bedoeld om in beperkte tijd verbetering te bereiken. De resultaten van het onderzoek wijken daarmee duidelijk af van de Nederlandse richtlijn. Wel biedt ook de NHG-Standaard ruimte voor therapiewissel, waarbij dit Amerikaanse onderzoek laat zien dat dit ook toegevoegde waarde kan hebben.