Valkuilen en miscommunicatie over labuitslagen

De onderzoekers spraken 19 aanvragende huisartsen en 28 patiënten binnen 6 praktijken (2019-2020). Patiënten (en een deel van de huisartsen) werden tweemaal benaderd: direct na afname van het bloedonderzoek en nadat de uitslag was besproken.

Persoonlijke voorkeur zonder protocol

Laboratoriumresultaten werden fysiek, telefonisch, via SMS of per post gegeven. Twee praktijken boden online toegang. Maar geen van de patiënten wist daarvan. Artsen maakten op basis van gewoonte en persoonlijke voorkeur verschillende afwegingen, ook binnen dezelfde praktijk. Bij patiënten leidde dit tot onduidelijkheid over óf ze een uitslag konden verwachten, en op welke manier.

Geen bericht is goed bericht?

Artsen bleken een voorkeur te hebben voor patiënt-geïnitieerde communicatie. Zij gingen er vaak onterecht vanuit dat patiënten wisten hoe ze bij hun uitslagen konden komen. Artsen overschatten ook de betrokkenheid van patiënten. Veel patiënten gingen uit van ‘geen bericht is goed bericht’. Als zij wel contact opnamen met de assistente, dan werd dat meestal niet geregistreerd.

Registratie en verantwoordelijkheid

Een gebrek aan geprotocolleerde terugkoppeling kan medicolegale problemen opleveren. Net als de veronderstelling dat patiënten proactief contact zoeken over hun uitslagen. Artsen kunnen nu niet nagaan of patiënten dit daadwerkelijk hebben gedaan. Bovendien is er geen controle over gekoppelde follow-upafspraken, zoals het herhalen van het onderzoek na een bepaalde tijd.

Er is nog geen Nederlandse kwaliteitstandaard over de communicatie van uitslagen. Er zijn wel meerdere tuchtzaken waarin (het gebrek aan) proactiviteit van de arts over de communicatie van de uitslagen ter discussie stond. Bij gebrek aan landelijke duiding over communicatie van (afwijkende) uitslagen moet in ieder geval op praktijkniveau voor de patiënt en de medewerkers duidelijk zijn wie contact opneemt, op welke manier en wanneer.